Wpływ kultury antycznej na sztukę bizantyjską

Geneza

• Sztuka Bizantyjska wywodzi się ze sztuki późnego Cesarstwa rzymskiego. Przejmuje formę. Zmieniając jej znaczenie, tchnie w nią nowe zycie
• Artyści Bizantyjscy poprzez powrot do wzorów antycznych ożywiają sztywność wczesno-chrześcijańskiej sztuki. Nadają jej wdzięk inspirowany greckimi dziełami.

Geneza

• Sztuka Bizantyjska od początku jest zarówno cesarska jak i chrześcijańska . Uznanie kościoła przez Konstantyna pozwoliło na połączenie tych dwóch kierunków epoki:
• - Sale tronowe posłużyły za wzór chrześcijańskich bazylik
• - Wyobrażenia cesarza tronującego przekształcono na wizerunki Chrystusa

Geneza

• Dzieki napływającym ze wszystkich stron bogactwom naturalnym i strzeżonej spuściźnie antyku, Bizancjum osiągnie najwyższy poziom w chrześcijańskim średniowieczu.
• Sztuka ta stanowiła przedłużenie greckiej sztuki starożytnej i wypowiadała się głównie w architekturze.

Periodyzacja

• W Bizancjum możemy wyróżnić trzy wielkie okresy:
• - Początkowy, trwający do sporu o obrazoburstwo.
• - "Wiek Złoty", od roku 843 do zdobycia Konstantynopola przez Krzyżowców.
• - Fazę końcową która zamyka 1453 rok.

Sztuka Bizantyjska- architektura

• W pierwszych wiekach Chrześcijaństwa, u schyłku Starożytności, Grecy zaczęli przebudowywać antyczne świątynie (i inne obiekty) na modłę chrześcijańską, głównie poprzez zmianę wystroju wnętrz. Widać to wyraźnie w pozostałościach pracowni Fidiasza w Olimpii - wśród oryginalnych, kamiennych murów widać bizantyjskie fragmenty kolumn i zdobień.
• W architekturze widoczne jest stopniowe przekształcanie budowli na planie bazyliki

Sztuka Bizantyjska- architektura

Sztuka Bizantyjska- architektura

• Bizantyjska architektura sakralna początkowo posługiwała się typem starochrześcijańskiej bazyliki np. S. Apollinare Nuovo 519

Sztuka Bizantyjska- architektura

Sztuka Bizantyjska- architektura

• Drugim, równie powszechnym i stosowanym od początku typem były założenia centrum, oparte na rozmaitych planach (koła, kwadratu, krzyża greckiego, regularnego ośmioboku itp.) i kryte kopułami.Np. S. Vitale w Rawennie

Sztuka Bizantyjska- architektura

Sztuka Bizantyjska- architektura

• W wyniku syntezy obu tych typów powstała bazylika kopułowa, łącząca cechy rzutu budowli podłużnej z pionową organizacją przestrzenną centrum wnętrza przykrytego kopułą np. kościół Św. Ireny w Konstantynopolu

Sztuka Bizantyjska- architektura

Sztuka Bizantyjska- architektura

• Najdoskonalszym jej przykładem i zarazem najwybitniejszym osiągnięciem architektury bizantyjskiej jest kościół Hagia Sophia w Konstantynopolu

Sztuka Bizantyjska- architektura

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

• Ważną gałęzią sztuki bizantyjskiej było malarstwo ikonowe, stylistycznie wywodzące się z hellenistycznego portretu grobowego i portretu cesarskiego.
• Ikona nie była zwykłym przypomnieniem tego, co niewidzialne i przedstawieniem świętej osoby czy ilustracją sceny, lecz uobecniała je w sobie dzięki zachowaniu podobieństwa do prawzoru..

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

• Ikona miała w opinii wiernych dysponować cudowną, opiekuńczą mocą. Rozpowszechnienie się kultu obrazów wywołało przeciwny ruch w postaci przejściowego panowania ikonoklazmu posuniętego aż do niszczenia obrazów. Ostatecznie ikonoklazm potępiono, a kult obrazów został przywrócony i uzyskał teologiczną podbudowę.

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

• Po okresie ikonoklazmu malarstwo było oparte na kanonie ikonograficznym i kolorystycznym, podporządkowanym teologii i liturgii Kościoła wschodniochrześcijańskiego.
• Najstarsze zachowane ikony pochodzą z VI w. (np. z klasztoru Św. Katarzyny na Synaju).

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

• Po okresie ikonoklazmu malarstwo było oparte na kanonie ikonograficznym i kolorystycznym, podporządkowanym teologii i liturgii Kościoła wschodniochrześcijańskiego.
• Najstarsze zachowane ikony pochodzą z VI w. (np. z klasztoru Św. Katarzyny na Synaju).

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

• Warto przy okazji wspomnieć o wspaniałym zabytku sztuki bizantyjskiej na naszym rodzimym podwórku a mianowicie o freskach z gotyckiego kościiła zamkowego pod wezwaniem Trójcy Świętej,w Lublinie który pełnił funkcję kaplicy królewskiej.

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

Sztuka Bizantyjska- rzeźba

• . Rzeźba bizantyjska była związana przede wszystkim z architekturą i miała głównie ornamentalny charakter. W dekoracji głowic i impostów kolumn, przegród ołtarzowych, cyboriów i antependiów posługiwała się motywami roślinnymi, zoomorficznymi i geometrycznymi. Szczególnie cenny jest tron biskupa Maksymiana (VI w.),

Sztuka Bizantyjska- malarstwo

Dziękuję za uwagę.