Czeczeni

Czeczeni są narodem kaukaskim zamieszkującym głównie Czeczenie, należącą do składu Federacji Rosyjskiej

Faktyczną liczbę Czeczenów trudno jest ustalić. Szacunki są bardzo rozbieżne i mówią o liczbie w przedziale 1,5 do 2 mln w tym okolo 1,4 mln w granicach
Federacji Rosyjskiej

Czeczenia znalazła się pod panowaniem Rosji w połowie XIX wieku, w wyniku trwającego kilkadziesiąt lat podboju Kaukazu. Zamieszkujący te tereny muzułmańscy Czeczeni nigdy nie zaakceptowali rosyjskiego panowania. Cały XX wiek był naznaczony wielokrotnymi próbami uzyskania niezależności.

Czeczeni jako naród określają się jako "Nochczo". Najbardziej rozpowszechnione w narodzie, jest mniemanie, iż nazwa ta pochodzi od imienia biblijnego bohatera Noego, który w czasie potopu schronił się ze swoją arką na jednej z gór czeczeńskich.

Wolność

• Czeczeni piszący lub wypowiadający się na temat swojej kultury podkreślają rolę wolności, opartej na wierze w jednego Boga, w życiu jednostki, rodziny i społeczeństwa.
• Według nich czeczeńska struktura społeczna jest zbudowana według zasad demokratycznych, bez różnicowania ludzi według pochodzenia.

Samo słowo oznaczające wolność obecne jest również w życiu codziennym. Jeden z czeczeńskich wariantów powitania, często używanego przez gospodarza domu, do którego przybył gość z wizytą, brzmi: "Marsza wogilla (do mężczyzny) i Marsza jogilla (do kobiety), co oznacza: "w tym domu, miejscu spotkania, oczekuje Cię pełnia wolności". Na pożegnanie gospodarz mówi: "Marsza dojla (do mężczyzny) i Marsza ojla (do kobiety), co oznacza: "niech wolność będzie zawsze twoim udziałem" Równie popularne jest pozdrowienie: Marszalla doijtu - "Zostań wolnym" lub Dala maraszalla dojla" - "Niech Bóg dopomoże Ci pozostać zawsze wolnym".

Język Czeczeński jako należący do nachsko-dagestańskiej grupy, należy do jednych z najstarszych języków na świecie

Genetycznie najbliżej spokrewniony jest z językiem inguskim . Językoznawcy wyróżniają osiem dialektów języka czeczeńskiego a także kilka drobniejszych gwar lokalnych.

Religia

• Czeczeni wyznają głównie islam.Został on adoptowany do tradycji czeczeńskiej, do zwyczajów obowiązujących życie społeczne przed pojawieniem się muzułmanów w Czeczenii, kiedy największy wpływ miały lokalne wierzenia, powszechnie określane jako pogańskie, oraz chrześcijaństwo szerzone głównie przez misjonarzy gruzińskich.

Islam jest centrum, wokół którego dokonują się najgłębsze zmiany w kulturze i tożsamości młodego pokolenia Czeczenów. W chwili obecnej młodzi ludzie porzucają tradycyjną czeczeńską formę religii i zwracają się ku radykalnej, znacznie prostszej i bardziej zrozumiałej dla nich formie islamu. Religia jest jednym
z ratunków dla młodych ludzi wciąż obcujących z wojną, śmiercią i zemstą.

Jedno z najważniejszych miejsc w przekazie i podtrzymywaniu tradycji czeczeńskiej zajmuje rodzina.

Pierwszym punktem odniesienia dla Czeczenów jest mała rodzina, czyli rodzice z dziećmi tzw. "diozel" oraz duża rodzina obejmująca także braci tzw. "ca". Dalej Czeczen identyfikuje się ze swoją wielką rodziną "neke", w skład której wchodzą krewni, wywodzący się od wspólnego męskiego przodka, następnie z rodem "gar", w którym wspólny przodek jest postacią na wpół mityczną. Dopiero kilka rodów tworzy klan "tejp". Każdy "gar", gdy się rozrośnie, może zostać "tejpem".

Każdy Czeczen ma obowiązek założyć rodzinę. Pojawiające się w niej dzieci są warunkiem przedłużenia klanu i narodu. W rodzinie czeczeńskiej istnieje ścisły podział zadań miedzy kobietą i mężczyzną. Cała praca mężczyzny obraca się wokół zapewnienia utrzymania rodzinie. Dominującą rolę pełnią najstarsi mężczyźni, sprawujący kontrolę nad młodszymi członkami. Jeśli zabraknie dziadka czy ojca, decyzje odnośnie losu pozostałych członków rodziny podejmuje najstarsza kobieta. Dzieciu urodzone należą do rodziny ojca. Dziedziczą po nim nazwisko. Przy zawieraniu związków małżeńskich ostateczną zgodę na małżeństwo wydają rodzice

Każdy Czeczen powinien znać i potrafić wymienić imiona swoich 7 przodków. Poprzez poczucie więzi z przodkami rodzina jest jednością.Każdą krzywdę uczynioną rodzinie czy to przez niego czy przez obcych musi zadośćuczynić i naprawić. Za zabójstwo człowieka, jego rodzina jest zobowiązana do wymierzenia kary zabójcy bądź jego braciom i ich rodzinom. Istnieje kilka sposobów pojednania, z których najskuteczniejszy i najbardziej symboliczny polega na tym, iż ścigany zabójca stara się dotknąć ustami piersi matki ofiary. Jeśli uda mu się, zostaje wówczas jej synem i członkiem rodziny ofiary.Starsi rodzin przeważnie udzielają mu wybaczenia.

Wzory zachowań- etykieta i adaty.

• Obyczaje Czeczeńskie (tkz. Adaty) są niezwykle surowe. Regulują stosunki niemal z każdym członkiem społeczeństwa.
• Każdy Czeczen powinien pielęgnować określone cnoty. Najważniejszymi z nich są: miłosierdzie, szacunek,równość, prawda, wstyd, sława i cześć, kultura wewnętrzna oraz cierpliwość, etykieta

Etykieta obowiązuje Czeczenów podczas wszystkich świąt rodzinnych i religijnych. Na następnych slajdach postaram się przedstawić wybrane przykłady właściwego postępowania.

W czasie poruszania się drogą, ścieżką młodzi zawsze ustępują miejsca starszym, w pomieszczeniu stoją w ich obecności, nie odzywają się pierwsi. Poza tym wszystkich siedzących w określonym pomieszczeniu obowiązuje nakaz wstawania, kiedy wchodzi do niego starszy człowiek lub kobieta.

Wszystkich członków danej rodziny obowiązuje zakaz nazywania się prawdziwymi imionami. Każdy z nich posiada drugie imię - zamienne, którym nazywają go bracia, żona i dzieci.

Mężczyzna nigdy nie może pokazać obcej kobiecie gołych nóg, niezależnie od pory roku obowiązują go długie spodnie. Nie może zdejmować również koszuli w obecności innych ludzi. Na głowie powinien mieć czapkę. Kobiecie nie wolno zakładać spodni (wyjątkiem są małe dziewczynki), obowiązuje ją spódnica, niekoniecznie długa, bądź sukienka z zakrytymi ramionami. Mężatka powinna związywać włosy i chować je pod chustką, uformowaną w postaci opaski stanowiącej raczej ozdobę niż okrycie głowy.

W wyniku dramatycznych wydarzeń, jakie dotknęły Czeczenię w ciągu ostatniej dekady. Czeczeni ulegli rozbiciu na wielu grup, ceniących różne wartości, traktujących "dotąd niezmienną" tradycję wybiórczo.

Obecna sytuacja Czeczenów i ich kultury uległa na tyle znaczącej, iż poniższy opis może być już jedynie odbiciem przeszłości lub wizji rzeczywistości, możliwej do realizacji w przyszłości, w czasie pokoju.

Dziękuję za Uwagę