Idee,filozofia i państwo
Published on Mar 22, 2016
No Description
MORE DECKS TO EXPLORE
PRESENTATION OUTLINE
OŚWIECENIE OBEJMOWAŁO WIELE DZIEDZIN ŻYCIA, ALE DLA WSZYSTKICH WSPÓLNE BYŁO WÓWCZAS PRZEKONANIE O NIEOGRANICZONYCH MOŻLIWOŚCIACH CZŁOWIEKA. LUDZIE OŚWIECENIA CHCIELI ZMIENIAĆ ZASTANY ŚWIAT, A POMÓC W TYM MIAŁ IM ROZUM LUDZKI WSPARTY DOŚWIADCZENIEM. MYŚL OŚWIECENIA CHARAKTERYZOWAŁA SIĘ RACJONALIZMEM, EMPIRYZMEM I KRYTYCYZMEM. NIE BYŁY TO NOWE IDEE, ICH WYRAZICIELAMI W XVII W. BYLI MIĘDZY INNYMI BACON, GALILEUSZ, KARTEZJUSZ, LOCKE I NEWTON – UWAŻANI ZA PREKURSORÓW NOWEJ EPOKI. OŚWIECENIE BYŁO JEDNAK OKRESEM PRZEŁOMU W SPOSOBIE MYŚLENIA NIE TYLKO FILOZOFÓW, ALE I ZNACZNIE SZERSZYCH KRĘGÓW SPOŁECZEŃSTWA. W EPOCE TEJ POJAWIŁO SIĘ POJĘCIE POSTĘPU. ZACZĘTO UWAŻAĆ, IŻ ZŁOTE CZASY LUDZKOŚCI DOPIERO NADCHODZĄ. W POPRZEDNICH EPOKACH TWIERDZONO ZAŚ, ŻE ZŁOTY WIEK LUDZKOŚCI NALEŻY DO PRZESZŁOŚCI.
Photo by (e)Spry
Oświecenie propagowało ideał człowieka o szerokich zainteresowaniach, który ceni wszystko, co piękne, a zarazem rozwijające intelekt. Zalecano aktywne poszukiwanie wiedzy bez ograniczania się dogmatami religijnymi, poznawanie dzięki podróżom po świecie wspaniałości tworzonej przez człowieka cywilizacji i sztuki, nawiązywanie kontaktów z wybitnymi umysłami epoki. Filozofie stawali się w coraz większym stopniu wyrazicielami opinii publicznej. Najsłynniejszym z nich był francuski filozof Wolter, znany ze swego zaangażowania w walkę z nietolerancją i fanatyzmem. Cieszył się również szacunkiem władców europejskich, między innymi prowadził ożywioną korespondencję z władcą Prus Fryderykiem II i rosyjską cesarzową Katarzyną II.
Photo by (e)Spry
Filozofowie oświecenia mieli krytyczny stosunek do autorytetów, także Kościoła, papieża, Pisma Świętego i tradycji. Krytyce poddali wierzenia religijne, prawdy objawione i dogmaty. Uważali, że istniejące religie są wymysłem ludzkim. Wielu myślicieli oświecenia byli deistami. Nieliczni byli z kolei ateistami – zaprzeczali w ogóle istnieniu Boga.
Photo by (e)Spry
Myśliciele oświecenia dążyli do przeprowadzenia reform i zmiany stosunków społecznych poprzez zniesienie przywilejów stanowych związanych z urodzeniem. Chcieli także zmian w rządzeniu państwem oraz wprowadzania sprawiedliwości, wolności i tolerancji religijnej w stosunkach między ludźmi. Cele te zamierzali osiągnąć na drodze reform, upowszechnienia wiedzy i oświecenia umysłów. Uważali, że każdy człowiek ma naturalne prawa, z którymi się rodzi, dane mu przez naturę. Zaliczano do nich prawo do życia, wolności, posiadania własności oraz prawo do poszukiwania szczęścia.
Myśliciele oświecenia byli zwolennikami oddzielenia Kościoła od państwa i laicyzacji (zeświecczenia) kultury i szkolnictwa.
Photo by (e)Spry
Filozofia i państwo
Photo by Futuredu / Edunews.pl
Część filozofów sądziła, iż oświecony władca przy ich pomocy przeprowadzi reformy konieczne dla dobra swego ludu i potęgi państwa. Faktycznie jednak tylko nieliczni władcy realizowali idee oświecenia, i to tylko te, które służyły wzmacnianiu ich władzy oraz wzrostowi bogactwa kraju.
Niektórzy filozofie głosili, że obywatele mają prawo wypowiedzieć posłuszeństwo władzy, jeśli łamie ona zasady wolności i sprawiedliwości. Francuski myśliciel Jan Jakub Rousseau głosił pogląd, iż to nie Bóg, a suwerenny lud jest źródłem władzy i prawa obowiązującego w państwie.
Photo by Futuredu / Edunews.pl
Francuski myśliciel, prawnik i pisarz polityczny Karol Monteskiusz jest uważany za twórcę teorii trójpodziału władzy. Jej istotą było oddzielenie i wzajemna niezależność władzy ustawodawczej – tworzącej prawo, wykonawczej – odpowiedzialnej za wprowadzanie prawda w życie i sądowniczej – sprawującej funkcje kontrolne i dbającej o przestrzeganie prawa. Uważał, że tylko rozdzielenie i równowaga tych trzech władz zapobiegnie rządom absolutystycznym i będzie gwarancją wolności obywateli oraz sprawiedliwości.
Photo by Futuredu / Edunews.pl
Myśliciele oświecenia zajmowali się również teorią gospodarki. Angielski filozof Adam Smith głosił zasadę liberalizmu gospodarczego. Jego zdaniem państwo nie powinno w żaden sposób ingerował w gospodarkę. Miało to zagwarantować stały rozwój gospodarczy kraju i wzrost zamożności społeczeństwa. Istotą liberalizmu gospodarczego był wolny rynek i konkurencja między przedsiębiorcami, która motywowała ich do aktywności.
Photo by Futuredu / Edunews.pl
Dziękuję za uwagę
Photo by Monika Kostera (urbanlegend)
