STOP SIGNAL

• Logan, 1982
• Paradygmat wykorzystywany w badaniach nad hamowaniem dobrze wyuczonych reakcji oraz silnie zautomatyzowanych czynności,głównie motorycznych.
• Przebieg: w warunkach presji czasu uczestnicy wykonują pewną czynność, którą mają przerwać w momencie pojawienia się wcześniej umówionego sygnału stop
• Na poziomie poznawczym odbywa się wyścig pomiędzy dwoma procesami (Logan, 1988, 2002)
• (1) wzbudzany przez instrukcję + bodźce określające rodzaj zadania -> aktywacja odpowiednich struktur i czynności poznawczych
• (2) wzbudzany przez sygnał STOP-> zahamowanie dominującej reakcji

Teoria rywalizacji egz./ teoria przypadków

• Logan(1988,1992,2002)
• Egzemplarz - reprezentacja umysłowa danego bodźca-S i wymaganego sposobu reakcji - R
• 4 elementy egzemplarza - cel aktywności, bodziec związany z realizacją, interpretacja bodźca w kontekście celu, odpowiedź na bodziec
• Automatyczna reakcja ze strony pamięci jest zdeterminowana przez pierwszy przywołany egzemplarz , stąd WYŚCIG pomiędzy dostępnymi w pamięci egzemplarzami
• O zwycięstwie decyduje ilość udanych współwystąpień S i R w przeszłości - im więcej ,tym większa waga danego egzemplarza, a im większa waga tym większa WPRAWA
• Powyższy model dobrze wyjaśnia szybkość procesów wtórnie automatycznych (np. pisanie na klawiaturze) i podatność na błędy w syt. konfliktowych (Efekt Stroopa)

Teoria rywalizacji egz./ teoria przypadków

• Badani tym SZYBCIEJ hamują wykonywanie czynności, im KRÓTSZY jest odstęp czasu pomiędzy pojawieniem się bodźca wzbudzającego tę czynność, a pojawieniem się sygnału stop.
• Powstrzymywanie wykonywanej czynności jest jednak możliwe nawet przy relatywnie długich odstępach czasu
• Paradygmat może być stosowany w badaniach nad różnicami indywidualnymi w zakresie procesów kontroli i hamowania. Im skuteczniej kontrolujemy procesy poznawcze,w aspekcie hamowania, tym krócej kontynuujemy dobrze wyuczoną czynność po odebrania sygnału stop.
• Wskaźnik skuteczności kontroli spada wraz ze starzeniem się i w niektórych stanach chorobowych (np. ADHD), jak i pod wpływem niektórych ubstancji psychoaktywnych.

Hamowanie reakcji

• mechanizm kontrolny,wspomaga proces selekcji informacji
• Funkcje - (1) utrudnianie dostępu do informacji nieistotnych dla przetwarzanych danych (2) powstrzymywanie niepożądanej w danym momencie aktywności neuronalnej, mentalnej lub behawioralnej.
• Podstawowe zadanie: blokowanie bodźców zewnętrzych oraz wewnętrznych, które mogłyby wyzwolić reakcje konkurencyjne dla aktualnie wykonywanej czynności.

Hamowanie dominującej reakcji motorycznej

• De Jong, Coles i Logan (1995)
• Badania nad efektywnością hamowania reakcji motorycznej w trzech różnych warunkach
• 1. Stop-all - Hamowanie reakcji dominującej; szybkie, peryferyczne mechanizmy hamowania odpowiadają za odcięcie niezbędnej do wykonywania ruchu energii
• 2. Stop-change - hamowanie +wzbudzenie alternatywnej reakcji (zmiana reakcji); centralne mechanizmy hamowania
• 3.Selective-stop - hamowanie tylko 1 z 2 możliwych reakcji; peryferyczne oraz centralne mechanizmy hamowania
• Wyniki: warunek 2 dużo trudniejszy niż 1 (Logan, 1985) , a w tym badaniu warunek 3 okazał się najtrudniejszy ze wszystkich

Interferencja

• Czynność hamowania i operacja hamowania zakłócają się wzajemnie, interferencja tego rodzaju jest mniejsza niż w paradygmacie zadań jednoczesnych. Wg. Logana (teoria przypadków), zatrzymanie reakcji będzie skuteczne jeżeli hamowanie pojawi się zanim reakcja motoryczna na sygnał "Go!" zostanie uruchomiona. Warunkiem jest krótki odstęp czasu między bodźcem GO, a sygnałem STOP. Horstmann (2003) dokonując manipulacji eksperymentalnejw zakresie odstępu czasu między pojawieniem się sygnału GO i sygnału do zatrzymania czynności NOGO ujawnił, że szybkość przebiegu procesu hamowania jest zależna od momentu rozpoczęcia procesu hamowania.

Oznacza to, że..

• Czynność hamowania reakcji jest zależna od PSYCHOLOGICZNEGO OKRESU REFRAKCJI (PRP). Efekt PRP polega na tym, że jeżeli bodziec B pojawi się przed wykonaniem reakcji na bodziec A, reakcja na bodziec B będzie nienaturalnie wydłużona. Druga reakcja czeka, aż system „dojdzie do siebie” po wykonaniu pierwszej.
• Horstmann wykazał szereg bardziej złożonych związków procesu hamowania reakcji i kolejności dokonywanej zmiany, w czasie ciągłego wykonywania czynności. Kolejne wykonania i zatrzymania okazały się w jeszcze większym stopniu zależne od SOA (odstęp pomiędzy sygnałami/bodźcami) i od porządku poprzedzających je czynności.

Cued Go / No-Go Task (Fillmore et al., 2006)

• Procedura: - + jako punkt fiksacji wyświetlany przez 700ms, - biały ekran wyświetlany przez 500 ms, - biały prostokąt, jako sygnał oczekiwania na bodziec: Go lub No-Go, wyświetlany przez losowy czas (SOA): 100, 200, 300, 400, 500 ms, do czasu pojawienia bodźca, - Bodziec Go – zielony prostokąt, - Bodziec No-Go – niebieski prostokąt, - badany ma jak najszybciej nacisnąć/ powstrzymać naciśnięcie przycisku, - bodziec widoczny jest do momentu zarejestrowania odpowiedzi lub przez 1000ms, - odstęp pomiędzy próbkami: 700ms,

Eksperyment SSRT

• - Szczur, komora, 3 sygnalizatory świetlne, - 2 wysuwane „szuflady” i miska, - sygnał stop w postaci krótkiego dźwięku (sygnalizator umieszczony na przeciwległej ścianie do ściany z szufladami), - Światła lewe i prawe sygnalizują wysunięcie szuflady, środkowe sygnalizuje nagrodzenie porcją pokarmową.
• Sygnał GO- pojawienie się lewej szuflady. GoRT mierzy czas dotknięcia dźwigni lewej i przejścia do dźwigni prawej, zawiera w sobie dwa czasy reakcji, tj. czas puszczenia lewej dźwignii przemieszczenia od dźwigni lewej do prawej. Cały cykl rozpoczyna się od dotknięcia nosem centralnej misy, potem kolejno wysuwa się lewa szuflada z jednoczesnym zasygnalizowaniem przez sygnał świetlny, naciśnięcie lewej dźwigni/szuflady powoduje wysunięcie prawej dźwigni, co wymaga szybkiej reakcji. Długość cyklu była ograniczona przez czas wysunięcia prawej szuflady. Szczury były nagradzane za naciśnięcie prawej dźwigni w określonym przedziale czasowym LH (Limited Hold 0,75- 7,90s), jeśli jednak przekroczyły ten czas, nie były nagradzane, a efektem było zgaszenie światła na 5s – time out.

Eksperyment SSRT

• - Szczur, komora, 3 sygnalizatory świetlne, - 2 wysuwane „szuflady” i miska, - sygnał stop w postaci krótkiego dźwięku (sygnalizator umieszczony na przeciwległej ścianie do ściany z szufladami), - Światła lewe i prawe sygnalizują wysunięcie szuflady, środkowe sygnalizuje nagrodzenie porcją pokarmową.
• Sygnał GO- pojawienie się lewej szuflady. GoRT mierzy czas dotknięcia dźwigni lewej i przejścia do dźwigni prawej, zawiera w sobie dwa czasy reakcji, tj. czas puszczenia lewej dźwignii przemieszczenia od dźwigni lewej do prawej. Cały cykl rozpoczyna się od dotknięcia nosem centralnej misy, potem kolejno wysuwa się lewa szuflada z jednoczesnym zasygnalizowaniem przez sygnał świetlny, naciśnięcie lewej dźwigni/szuflady powoduje wysunięcie prawej dźwigni, co wymaga szybkiej reakcji. Długość cyklu była ograniczona przez czas wysunięcia prawej szuflady. Szczury były nagradzane za naciśnięcie prawej dźwigni w określonym przedziale czasowym LH (Limited Hold 0,75- 7,90s), jeśli jednak przekroczyły ten czas, nie były nagradzane, a efektem było zgaszenie światła na 5s – time out.

Eksperyment SSRT

• Po karze szczur miał dotknąć misy po raz kolejny, rozpoczynając cykl od nowa. Sygnał STOP pojawiał się w 20% prób losowo, żeby zniechęcić szczury do wyczekiwania.. Po usłyszeniu sygnału stop szczur miały przerwać odpowiedź zainicjowaną przez Go – powstrzymać się od dotknięcia pojawiającej się prawej dźwigni na czas okresu LH, za co otrzymywał nagrodę. Zła odpowiedź - kara 5 sek. ciemności.

Untitled Slide

Stop-signal reaction-time (SSRT) mierzy czas inhibicji reakcji,która zostałą zainicjowana. Pozwala określić umiejętność do zatrzymania, jest ona osobnicza, po części wrodzona, występujące zawsze choćby z uwarunkowań biologicznych. Obejmuje czas dotarcia bodźca do ośrodka i reakcji przez narząd wykonawczy, a także drogę pomiędzy nimi, tj. motoneuron alfa.
Deficyty uwagi, ADHD i kolejne definiowalne jednostki jak Alzeimer itd., nad którymi wykonuje się badanie, wykazują wolniejszą reakcję na sygnał stop.
SSRT jako kliniczny wskaźnik kontroli inhibicji – różnice indywidualne
(kora przedczołowa i zwoje podstawy).

Franciscus Doner, pierwszy uczony który stworzył i posłużył się testem go-no go, w pierwszym etapie badania kazał badanym reagować na zieloną lampkę a ignorować niebieską. W drugim etapie wprowadził różnorodne reakcje, badani mieli naciskać przycisk lewą ręką gdy zapalało się światełko niebieskie a gdy zielone prawą.
Eksperyment wykazał że zadanie proste z pierwszego etapu zajmuje badanym mniej czasu niż bardziej złożona reakcja z drugiego etapu.

Ronald D.Roggea badał automatyczne emocje jakie badani mają wobec swojego partnera, testem go – on go association task.
Wybrał do tego 222 badanych, w stałych związkach, mieli oni na początku wymienić trzy słowa którymi określają swojego partnera.
Po czym rozdzielono ich na dwie grupy i jednej zalecono wymieniać pozytywne cechy partnera, a drugiej pozytywne i negatywne.
W następnym etapie, badanym wyświetlano losowo wszystkie słowa biorące udział w badaniu, część z badanych miała reagować na pozytywne słowa i te które określają ich partnera, a druga negatywne i te które dotyczą partnera.
Większość badanych którzy skojarzyli sobie partnera z negatywnymi cechami, rozstała się z nim szybciej