agressie

1. Begrippen

• betrekking op concreet gedrag
• innerlijk gevoel
• ergernis , woede en confrontatie
• directe en persoonlijke uitdrukking

Waar komt agressie vandaan?

• aangeleerd of aangeboren? = eigen aan de mens
• hoeft niet slecht te zijn! = menselijke energie om doelen te bereiken

geweld vs agressie

• Geweld is een vorm van agressie
• Vernietigende kracht of antipathie tov mensen, om een bepaald doel te bereiken.
• Doel op zich (geweld om het geweld)
• vb: politie gebruikt geweld tegen agressie

soorten agressie

• FYSIEKE agressie: Iemand anders zijn lichaam, bewegingsvrijheid aantasten. Opzettelijk vernielen van iemand anders zijn goederen
• PSYCHISCHE agressie:Iemand vernederen, belachelijk maken, gevoel van eigenwaarde aantasten. Dit is destructief

2. gerichte agressie

• agressie naar andere
• agressie naar zichzelf
• agressie naar materialen

3. Vormen van agressie

• actieve agressie : schelden, roepen, slaan
• passieve agressie: weigeren v. therapie, zwijgen

Vormen van agressie

• verbale agressie: vloeken, roepen, schelden, ...
• non-verbale agressie: gebaren, slaan, stampen,...

Vormen van agressie

• frustratie agressie: coping voor iritatie
• instrumentele agressie: doelbewust druk zetten.

4. oorzaken van agressie

• toename in zorgsector.

oorzaken van agressie

• meer stress, verhoogde werkdruk
• verslavingsproblemen
• ouders zijn minder thuis
• werkerloosheid --> crisis
• p57

oorzaken : niet enkel de pathologie

• Factoren in de patiënt zelf
• factoren van de verpleegafdeling
• contact tussen vpk en patiënt

factoren in de patiënt zelf

• misvattingen: bepaalde rassen , enkel mannen, bepaalde ziektebeelden,
• wel: eens agressie, grote kans op recidieve
• aard van de symptomen
• invloed van medicatie en drugs
• lichamelijke ziekten, NA
• persoonlijkheidskenmerken
• kindergeweld in verleden
• gebrek communicatieve vaardigheden
• gedragspatroon patiënt

factoren in de leefomgeving

• gedwongen opname
• verveling
• huisregels of afdelingsafspraken
• organisatie van de zorg

factoren in de relatie vpk & patiënt

• hebben niet voor elkaar gekozen.
• manier van omgaan met elkaar
• vpk die inconsequent is
• ervaringen en gevoelens vpk

5. 5 stappen voorafgaand aan de interventie

opdracht

• juiste casus bij elk onderdeel

6. houding en beïnvloedingstrategieën

• = gedrag van patiënt beïnvloeden, voor je ingrijpt

eigen gevoelens van angst

• Kan je gevoelens van angst verbergen?
• Mag je gevoelens van angst verwoorden naar de patiënt toe?
• Mag je zelf geweld gebruiken ingeval van agressief gedrag van een patiënt?

eigen gevoelens van angst, p66

• Je kan je gevoelens van angst niet verbergen, patiënten voelen dit wel aan.
• Best je gevoelens van angst niet verwoorden, patiënt kan zich zo machtiger voele
• Je mag nooit geen geweld gebruiken naar patiënten toe.

Basishouding van vpk

• rustig blijven
• contact houden of maken
• afstand houden
• respect tonen
• zorgzaamheid tonen
• let op je eigen lichaamshouding

Beïnvloedingsstrategieën

• Wanneer er echt iets moet veranderen, wanneer we echt moeten in grijpen, dan kan de vpk verschillende dingen doen. Wat ze gaat doen is afhankelijk van het feit of de patiënt nog openstaat voor een gesprek
• Wat ze gaat doen is afhankelijk van het feit of de patiënt nog openstaat voor een gesprek

open overleg

• gelijkwaardig gesprek
• kan suggesties en advies gegeven worden
• zonder verborgen agenda's

onderhandelen

• samen discussiëren om tot een compromis te komen.
• de vpk staat wel nog boven patiënt, toch opening tot argumenteren.
• vpk heeft respect voor vragen patiënt.
• vpk stuurt patiënt in gewenste richting.

overtuigen

• vpk wil patiënt overtuigen van bepaald standpunt
• vpk wijkt niet af van standpunt
• patiënt gaat akkoord.

afdwingen

• vpk beslist wat er gebeurt.
• anders dreiging met sancties.
• + rust voor de afdeling.
• - zowel patiënt als vpk zijn ontevreden.
• goede afweging maken van wanneer toe te passen.

7. interventies bij dreigende escalatie

• interventies die ruimte bieden
• interventies die grenzen stellen
• interventies die vrijheid beperken
• toepassen van dwangmaatregelen

interventies die ruimte bieden

• emoties uiten, iets doen met spanning.
• vpk = steunend, soepel met regels.
• crisisgesprek aanbieden, comfortroom.

Interventies die grenzen stellen

• directieve manier stellen wat kan en wat niet.
• consequent toe passen!
• veiligheid mag nog niet in gevaar zijn.

interventies die vrijheid beperken

• vrijheid wordt ontnomen
• grens = overschreden
• dreigende, onveilige situatie
• overleg met arts
• doel = veiligheid afdeling
• vb: kamerprogramma, geen toelating

toepassen dwangmaatregel

• afzondering = bewegingsvrijheid
• wettelijke voorschriften
• toestemming arts

doel van dwangmaatregelen

• voorkomen van geweld of suïcide
• prikkelverminderen
• veiligheid voor afdeling
• gedragsmatige aanpak

Wettelijke voorschriften

• Sinds 1990
• Dient om het welzijn van de patiënten te waarborgen
• Zowel bij gedwongen opname als vrijwillige opname
• Bij minderjarigen: ouders verwittigen
• Eindverantwoordelijkheid ligt bij arts
• Vooral hoe afzonderen, niet wanneer.

aandachtspunten uitvoering afzondering

voorbereiding afzondering

• voorbereiding afzonderingskamer
• voorbereiding vpk
• voorbereiding patiënt

aandachtspunten tijdens de afzondering

• veiligheid garanderen
• intensieve communicatie met patiënt
• strikt toezicht: min 2 uur
• aandacht voor zorg en comfort
• communicatie met familie
• schriftelijke rapportage
• briefing in team
• fysieke en chemische fixatie

aandacht bij de nazorg

• nazorg voor patiënt
• nazorg voor hulpverlening

Nazorg patiënt

• afzonderen is een ingrijpende gebeurtenis
• herstel van vertrouwen
• situatie nabespreken
• praat over de gevoelens
• benoem gedrag niet de persoon
• alternatieve voor om te gaan met destructief gedrag

Nazorg voor hulpverleners

• reconstrueren van gebeurtenis
• kunnen uiten van gevoelens
• traumateams
• intervisie houden

Vragen?